اسکلروتراپی یک روش پزشکی است که برای درمان رگ‌های عنکبوتی و واریسی استفاده می‌شود. در طول این روش، محلولی به وریدهای آسیب دیده تزریق می‌کنند که باعث فروپاشی و در نهایت محو شدن رگ‌ها می‌شود. این تکنیک ایمن و مؤثر شناخته شده است. با این حال، مانند هر روش پزشکی لازم است دستورالعمل‌هایی را پس از درمان رعایت کنید، تا بهترین نتایج ممکن را تضمین کنید. در این مقاله اطلاعات مهمی را در مورد اسکلروتراپی، نقش آن در درمان واریس، عوارض و مراقبت‌های مهم پس از درمان بررسی می‌کنیم.
اسکلروتراپی چیست؟
اسکلروتراپی روشی است که در آن یک محلول خاص (اسکلروزانت) به رگ‌های خونی یا رگ‌های لفنی تزریق می‌شود تا اندازه آن‌ها کوچک‌تر شود. این روش غیرتهاجمی و غیر جراحی است. پزشکان ممکن است از این روش برای درمان اختلالات خونی و عروق لنفاوی که باعث تشکیل نادرست رگ‌ها می‌شوند، استفاده کنند.
محلول تزریقی رگ مورد نظر را تحریک می‌کند و باعث تورم دیواره رگ می‌شود. این تورم جریان خون یا مایع لنفاوی را قطع می‌کند و مشکل به وجود آمده از این طریق درمان می‌شود.
نحوه درمان واریس با اسکلروتراپی
اسکلروتراپی یکی از درمان‌های رایج وریدهای بزرگ و پیچ خورده واریسی است. رگ‌های واریسی معمولاً در پاها قرار دارند. رگ‌ها عنکبوتی در حقیقت شکل خفیف واریس هستند. این روش بر روی رگ‌های واریسی کوچک بهترین نتایج را به دنبال دارد. برای درمان واریس، پزشک از سونوگرافی برای تشخیص و ردیابی دقیق رگ‌های واریسی استفاده می‌کند. سپس توسط سوزن‌های بسیار نازکی محلول در ورید قرار داده شده و باعث ایجاد اسکار در ورید و تورم آن می‌شود. در نتیجه جریان خون به سمت رگ‌های سالم هدایت می‌یابد و سپس رگ آسیب دیده دچار فروپاشی می‌شود. این روش هم ظاهر واریسی پاها را بهبود می‌بخشد و هم باعث بهتر شدن علائمی مانند تورم، درد و گرفتگی شبانه پاهای واریسی می‌شود.
در بیشتر موارد، محلول از طریق یک سوزن بسیار ظریف مستقیماً به داخل ورید تزریق می‌شود. در این مرحله ممکن است برای 1 تا 2 دقیقه ناراحتی و گرفتگی خفیف را تجربه کنید. این حس هنگام انجام تزریق برای وریدهای بزرگ‌تر، بیشتر است. فرآیند تزریق حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. تعداد وریدهای تزریق شده در یک جلسه به اندازه و محل وریدها و همچنین وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد.
پزشک می‌تواند از بین چند ماه شیمیایی مختلف، بهترین گزینه را برای شما انتخاب کند. مقدار و غلظت ماده تزریقی به اندازه رگ واریسی بستگی دارد. همچنین قبل از شروع درمان ممکن است یک تزریق آزمایشی برای بررسی واکنش آلرژیک شما به ماده تزریقی، انجام شود.
اسکلروتراپی برای کدام نواحی بدن استفاده می‌شود؟
از اسکلروتراپی برای درمان مشکلات سایر نواحی بدن نیز استفاده می‌شود. این نواحی عبارتند از:
اسکلروتراپی صورت
پوست صورت نقش مهمی در زیبایی شما دارد. ناهنجاری‌های غیر جذاب صورت مانند مویگرگ‌های شکسته شده، رگ‌های عنکبوتی، روزاسه و تلانژکتازی (گشادشدگی مویرگ‌ها) می‌توانند اعتماد به نفس شما را کاهش دهند. اسکلروتراپی یک روش مؤثر برای درمان این حالت نیز هست و می‌توان از فواید آن برای از بین بردن رگ‌ها بدون آسیب به بافت اطراف آن‌ها، بهره برد.
اسکلروتراپی واریس پا
درمان واریس پا یکی از مهم‌ترین کاربردهای این روش است که در آن با استفاده از سونوگرافی موقعیت رگ‌های واریسی مشخص شده و در نهایت محلول مورد نظر درون رگ تزریق می‌شود. با توجه به اندازه رگ به زمان متفاوتی برای فروپاشی کامل رگ نیاز است.
اسکلروتراپی دست
ایجاد رگ‌های برآمده بر روی دست‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که حجم و خاصیت ارتجاعی پوست را از دست بدهید. این مشکل دست‌های شما را پیرتر نشان می‌دهد. این وریدهای برجسته حتی نقش پررنگی در سیستم گردش خون ندارند. بنابراین امکان درمان وضعیت ظاهری دست‌ها از طریق از بین بردن این رگ‌ها وجود دارد. برای این هدف می‌توان محلول مورد نظر را به رگ‌های دست تزریق کرد.
اسکلروتراپی رحم
اندومتریوز یک بیماری است که در آن بافتی شبیه آندومتر (پوشش داخلی رحم) در خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت هم به هورمون‌ها حساس است و در طول دوره قاعدگی دچار خونریزی می‌شود. بدن توانایی از بین بردن این خون‌ها را ندارد و در نتیجه باعث ایجاد ضایعاتی مانند کیست تخمدان آندومتر یا کیست آندومتریوم تخمدان می‌شوند. رایج‌ترین روش برای برداشت کیست آندومتریوم، جراحی است که می‌تواند بر روی باروری اثر بگذارد.
استفاده از اسکلروتراپی برای کیست‌های کوچک‌تر از 15 سانتی‌متر یک گزینه درمانی جدید است که در آن اتانول گرم شده (PEI) از راه پوست درون کیست تزریق می‌شود. از این روش هنوز به صورت گسترده استفاده نمی‌شود؛ اما در مقایسه با سایر روش‌های تهاجمی نتایج مطلوبی به همراه دارد.
اسکلروتراپی بواسیر
پزشکان ممکن است از این روش برای کوچک کردن بواسیر یا هموروئید درجه 1 یا 2 استفاده کنند. بواسیر زمانی به وجود می‌آید که رگ‌های خونی اطراف روده تحریک و متورم شده و بر اثر حرکات روده دردناک می‌شوند.
پس از درمان اسکلروتراپی با چه نتایجی روبرو خواهیم بود؟
رگ‌های واریسی معمولاً در طی 3 تا 6 هفته به درمان پاسخ دهند و وریدهای بزرگ‌تر به 3 تا 4 ماه زمان نیاز دارند. اگر درمان موفقیت‌آمیز باشد، وریدها به صورت کامل ناپدید می‌شوند. در غیر این صورت ممکن است به درمان‌های مکرر نیاز باشد. همچنین برخی از پزشکان توصیه می‌کنند نتایج تصویربرداری یا آزمایش خون را برای بررسی اثرات اسکلروتراپی در ملاقات‌های بعدی به‌همراه داشته باشید.
روش اسکلروتراپی برای کدام دسته از افراد مناسب است؟
معمولاً اکثر افراد از اسکلروتراپی برای درمان رگ‌های واریسی استفاده می‌کنند. برخی از افراد این کار را به دلایل زیبایی انجام می‌دهند. در مورد مشکلات دیگر افراد ممکن است بخواهند رویکرد دیگری برای از بین بردن مشکل خود در نظر بگیرند. به عنوان مثال می‌توان با تغییر سبک زندگی، مصرف فیبر بیشتر و عدم اعمال فشار هنگام اجابت مزاج بواسیر را کنترل کرد.
افراد مبتلا به واریس اگر دارای رگ‌های بیش از حد پیچ خورده هستند به صورتی که درمان‌های دیگر کارساز نیست و علائم ناراحت کننده متعددی دارند؛ بهتر است از این روش استفاده کنند. علائم دردناک واریس عبارتند از:
- خارش
- درد شدید
- سوزش
- تورم
- گرفتگی شبانه
- احساس سنگینی و خستگی شدید پاها
عوارض اسکلروتراپی
اگر اسکلروتراپی توسط یک پزشک مجرب و واحد شرایط انجام شود؛ یک درمان ایمن و مؤثر است. ممکن است پس از درمان عوارض جانبی متفاوتی را تجربه کنید. رگ‌های واریسی بزرگ ممکن است برای چند ماه سفت یا توده‌ای شوند. نواحی قرمز رنگ برجسته نیز ممکن است در محل تزریق دیده شود. مواجه شدن با کبودی و قرمزی نیز در محل درمان طبیعی است و پس از چند روز به صورت خودبه‌خود از بین می‌رود. با این حال ممکن است با عوارض زیر مواجه شوید:
- عفونت: معمولاً از هر 1000 نفر، یک فرد درگیر عفونت می‌شود.
- التهاب شدید: التهاب باعث تورم، گرما و ناراحتی در محل تزریق می‌شود.
- واکنش آلرژیک به محلول تزریق شده: این اتفاق بسیار نادر است؛ اما امکان وقوع آن وجود دارد.
- ترومبوز ورید عمقی: ایجاد لخته خون یک اتفاق بسیار خطرناک است که می‌تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد. برای کاهش این خطر، پزشک تنها مقدار کمی از محلول را در یک زمان تزریق می‌کنند و از فرد می‌خواهند تا پاهای خود را برای ایجاد جریان مناسب خون حرکت کند.
در صورت تجربه هرگونه درد در قفسه سینه، مشکل در تنفس یا سرگیجه پس از درمان بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
مراقبت‌های بعد از اسکلروتراپی
برای اطمینان از بهبودی سریع و دستیابی به نتایج بهتر، توصیه می‌شود موارد زیر را پس از درمان رعایت کنید:
حداقل تا 48 ساعت از ورزش شدید خودداری کنید.
ورزش باعث افزایش جریان خون به وریدها می‌شوند که می‌تواند محلول تزریق شده را رقیق کند و اثربخشی آن را کاهش دهد. بنابراین از دویدن، وزنه برداری، پریدن و یا هر ورزش سخت دیگری در دوران بهبودی خودداری کنید. با این حال فعالیت‌های سبک مانند پیاده روی یا حرکات کششی مجاز است و می‌تواند به بهبودی شما کمک کند.
حداقل برای 2 هفته از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سونا و فضاهای بسیار گرم خودداری کنید.
گرما می‌تواند باعث گشاد شدن وریدها شود که منجر به افزایش فشار و جریان خون در ناحیه درمان می‌شود. این شرایط می‌تواند احتمال ناراحتی، تورم، قرمزی و حتی تشکیل لخته خون را افزایش دهد.
داروهای رقیق کننده خون یا آسپرین مصرف نکنید.
مصرف داروهای رقیق کننده خون و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی می‌تواند با رقیق کردن خون خطر خونریزی را در طول جلسه درمان و پس از آن افزایش دهد.
جوراب فشاری بپوشید.
جوراب فشاری به صورتی طراحی شده است که فشار تدریجی را روی پاها اعمال می‌کنند. آن‌ها با وارد کردن بیشترین فشار به مچ پا و کاهش تدریجی فشار به سمت بالای پاها کار می‌کنند. فشار اعمال شده باعث بهبود وضعیت جریان خون، جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش تورم می‌شود. پوشیدن این جوراب‌ها به مدت چند روز تا چند هفته پس از اسکلروتراپی ضروری است.
مقادیر زیادی آب بنوشید.
نوشیدن مقدار زیاد آب باعث می‌شود تا محلول تزریق شده از بدن خارج شود. خارج شدن کامل محلول بسیار مهم است؛ زیرا می‌تواند باعث تحریک، التهاب و ایجاد عوارض شود.
مصرف الکل و سیگار را قطع کنید.
استفاده از دخانیات و الکل باعث منقبض شدن رگ‌های خونی می‌شوند و روند بهبود را کند می‌کنند. آن‌ها همچنین با توانایی بدن در جذب محلول تزریق شده تداخل دارند و عوارض مختلفی را ایجاد می‌کنند.
عوامل تأثیرگذار بر هزینه اسکلروتراپی
هزینه درمان اسکلروتراپی به عوامل مختلفی مانند نوع کلینیک و میزان مهارت پزشک، وسعت ناحیه درمان، میزان بزرگ بودن رگ‌های واریسی، میزان، غلظت و نوع محلول تزریقی و تعداد جلسات مورد نیاز برای درمان بستگی دارد. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه و مشورت با کارشناسان کلینیک فخرایی، می‌توانید فرم انتهای صفحه را پر کنید
نتیجه گیری
زندگی با رگ‌های واریسی ممکن است سخت باشد. اسکلروتراپی روشی مؤثر و ایمن برای درمان این مشکل است. مشاوره با پزشک برای بررسی گزینه‌های درمانی پیش روی شما و اینکه آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر بسیار ضروری است. برای مشاوره با پزشکان کلینیک فخرایی در این زمینه و تعیین وقت می‌توانید فرم انتهای صفحه را پر کنید.
