تکرر ادرار

علت تکرر ادرار چیست؟

تکرر ادرار معمولاً خود یک بیماری نیست، بلکه علامتی از وجود یک مشکل و بیماری دیگر در بدن است. علت دقیق آن بستگی به علائمی دارد که همراه تکرر ادرار وجود دارند؛ برای مثال، درد هنگام ادرار کردن، احساس نیاز ناگهانی رفتن به دستشویی یا تغییر رنگ ادرار می‌توانند نشانه‌هایی باشند که به پیدا کردن علت کمک می‌کنند. در ادامه انواع مختلف مشکل تکرر ادرار، دلایل و نحوه درمان آن را مفصل بررسی خواهیم کرد.

تکرر ادرار در شب

اگر تکرر ادرار عموماً در شب رخ می‌دهد و همراه با شرایط و علائم زیر است، ممکن است نشان از بزرگی خوش‌خیم پروستات باشد:

• سن بالای ۵۰ سال در مردان
• احساس تخلیه ناقص مثانه
• جریان ادرار ضعیف یا کاهش فشار ادرار

تکرر ادرار در شب، به خصوص در مردان بالای ۵۰ سال، اغلب به دلیل بزرگی خوش‌خیم پروستات (BPH) است. پروستات، غده‌ای کوچک در اطراف مجرای ادرار است که با افزایش سن ممکن است بزرگ شود و باعث فشار بر مجرای ادرار و کاهش جریان ادرار شود.

این حالت باعث می‌شود مثانه نتواند به طور کامل تخلیه شود و فرد مجبور شود چندین بار در شب برای دفع ادرار بیدار شود. بزرگی خوش‌خیم پروستات یک بیماری شایع و غیرسرطانی است که می‌تواند کیفیت خواب و زندگی روزانه را تحت تأثیر قرار دهد.

تکرر ادرار با سوزش و خون

اگر تکرر ادار همراه با سوزش و مشاهده خون باشد و علائم زیر نیز مشاهده شوند ممکن است نشانه‌ای از وجود سنگ کلیه یا مثانه باشد.

• درد شدید و متناوب در پهلو، کمر یا پایین شکم
• درد تیرکشنده به کشاله ران یا اندام تناسلی
• احساس فوریت در ادرار کردن
• کاهش حجم یا قطع ناگهانی جریان ادرار (در انسداد شدید)
• تب و لرز (در صورت وجود عفونت همزمان)
• تهوع و استفراغ

سنگ کلیه یا مثانه رسوبات جامدی هستند که به دلیل تغلیظ ادرار و کاهش دفع طبیعی مواد زائد تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها در اندازه‌های مختلف ایجاد شده و ممکن است به علت کم‌آبی مزمن، مصرف بالای سدیم، کلسیم و پروتئین، سابقه خانوادگی سنگ، عفونت‌های مکرر ادراری یا نقرس هستند. در صورت عدم درمان، سنگ‌ها می‌توانند منجر به انسداد مسیر ادراری و آسیب کلیوی شوند.

تکرر ادرار با درد شکم و پهلو

درد شکم و پهلو همراه با تکرر ادرار نیز نشانه سنگ کلیه یا مثانه است. در صورت مشاهده علائم زیر باید برای درمان فوری اقدام کنید:

• سوزش هنگام ادرار
• ادرار تیره یا کدر
• وجود خون در ادرار
• احساس تخلیه ناقص مثانه
• تب و لرز (در صورت وجود عفونت)

تکرر ادرار با سوزش و تب خفیف

ترکیب سوزش ادرار و تب خفیف می‌تواند نشان‌دهنده عفونت ادراری به باشد که معمولا همراه با علائم زیر است:

• افزایش دفعات ادرار با حجم کم
• احساس نیاز فوری به ادرار
• درد خفیف در پایین شکم یا مثانه
• ادرار کدر با بوی غیرطبیعی
• احساس باقی ماندن ادرار در مثانه
• احساس خستگی یا ضعف

عفونت ادراری (UTI) بیماری‌ای شایع است که زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها وارد مجرای ادرار یا مثانه شده و در آنجا تکثیر می‌شوند. این عارضه در زنان بسیار شایع‌تر از مردان است و در صورت عدم درمان می‌تواند به کلیه‌ها گسترش یافته و مشکلات جدی ایجاد کند. این عفونت ممکن است مثانه یا مجرای ادرار را درگیر کند و اغلب به‌دلیل عدم رعایت بهداشت یا استفاده از توالت غیربهداشتی ایجاد می‌شود.

تکرر ادرار با تشنگی زیاد

تکرر ادرار همراه با احساس مداوم تشنگی و عطش، اگر همراه با علائم زیر باشد ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به دیابت باشد:

• افزایش حجم ادرار
• کاهش وزن ناخواسته
• احساس خستگی و ضعف
• زود عصبانی شدن یا تغییرات خلقی
• تاری دید
• زخم‌هایی که به‌کندی بهبود می‌یابند
• ابتلا به عفونت‌های زیاد، مانند عفونت‌های لثه، پوست و واژن

دیابت به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که نحوه استفاده بدن از قند خون (گلوکز) را مختل می‌کنند. گلوکز منبع اصلی انرژی برای سلول‌های عضلات، بافت‌ها و سوخت اصلی مغز است. علت دیابت بسته به نوع آن متفاوت است، اما در همه انواع، تجمع بیش از حد قند در خون می‌تواند مشکلات جدی سلامت ایجاد کند. دیابت مزمن شامل نوع ۱ و نوع ۲ بوده و انواع برگشت‌پذیر آن شامل پیش دیابت و دیابت بارداری هستند. پیش دیابت زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی اما کمتر از سطح دیابت باشد و در صورت عدم پیشگیری، می‌تواند به دیابت تبدیل شود. دیابت بارداری نیز در دوران بارداری ایجاد شده و معمولاً پس از زایمان برطرف می‌شود.

تکرر ادرار با احساس فوریت ناگهانی

اگر ناگهان احساس می‌کنید باید فوراً ادرار کنید، و علائم زیر را نیز مشاهده میکنید، ممکن است دچار مثانه بیش‌فعال باشید.

• تکرر ادرار در شب
• نشت ناخواسته ادرار یا بی‌اختیاری بلافاصله بعد از دفع

مثانه بیش‌فعال (Overactive Bladder یا OAB) یک اختلال عملکردی در سیستم ادراری است که در آن عضلات مثانه به‌طور غیرطبیعی و ناگهانی منقبض می‌شوند، حتی زمانی که مثانه پر نیست. این اختلال باعث احساس فوری و شدید نیاز به ادرار کردن می‌شود و به دلیل مشکل در کنترل انقباضات مثانه ایجاد می‌گردد. افراد مبتلا ممکن است به دلیل این مشکل از فعالیت‌های اجتماعی یا کاری خود دوری کنند، اما خبر خوب این است که این بیماری کاملا قابل درمان است.

علل طبیعی تکرر ادرار

برخی دلایل طبیعی وجود دارند که باعث می‌شوند فرد بیش از حد معمول ادرار کند. این موارد شامل عوامل ساده و روزمره هستند که معمولاً مشکل جدی به شمار نمی‌آیند، اما ممکن است باعث تکرر ادرار شوند:

• مصرف زیاد مایعات: وقتی مقدار زیادی آب یا نوشیدنی می‌نوشید، بدن شما برای دفع مایعات اضافی، بیشتر ادرار تولید می‌کند.
• نوشیدنی‌های مدر (ادرارآور): چای، قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار خاصیت مدر دارند و باعث افزایش تولید ادرار می‌شوند.
• داروهای مدر: برخی داروها برای کاهش فشارخون یا درمان مشکلات قلبی مصرف می‌شوند که باعث افزایش خروج ادرار می‌گردند.
• مصرف الکل: الکل نیز خاصیت ادرارآور دارد و باعث می‌شود مایعات بیشتری دفع شود.
• سیگارکشیدن: ممکن است به طور غیرمستقیم باعث تحریک مثانه و تکرر ادرار شود.
• بارداری: در دوران بارداری به دلیل فشار رحم بر مثانه، ممکن است دفعات ادرار افزایش یابد.

این عوامل طبیعی معمولاً موقتی هستند و با تغییر سبک زندگی یا کاهش مصرف مواد مدر بهبود پیدا می‌کنند؛ اما اگر تکرر ادرار همراه با علائم غیرطبیعی باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.

چه زمانی تکرر ادرار خطرناک است؟

تکرر ادرار زمانی خطرناک در نظر گرفته می‌شود که همراه با علائم غیرعادی باشد یا روی کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. در این شرایط، ممکن است تکرر ادرار نشانه یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد و نیاز به بررسی پزشکی داشته باشد. اگر هر یک از علائم زیر همراه با تکرر ادرار دیده شود، مراجعه به پزشک ضروری است:

• وجود خون در ادرار
• ادرار تیره‌رنگ (قرمز یا قهوه‌ای)
• درد یا سوزش هنگام ادرارکردن
• درد در پهلو، پایین شکم یا کشاله ران
• احساس تخلیه‌نشدن کامل مثانه
• تب یا لرز (نشانهٔ عفونت)
• بی‌اختیاری ادرار یا نشت ناخواسته
• احساس فوریت شدید و ناگهانی برای رفتن به دستشویی
• کاهش وزن ناخواسته یا تشنگی بیش از حد (ممکن است نشانه دیابت باشد)

همچنین اگر تکرر ادرار باعث بیدارشدن مداوم در شب، اختلال در خواب یا اختلال در انجام کارهای روزانه شود، باید جدی گرفته شود. در چنین شرایطی، بررسی علت اصلی توسط پزشک اهمیت دارد، چون تکرر ادرار ممکن است نشانه‌ای از مشکلاتی مانند عفونت ادراری، دیابت، سنگ کلیه، بزرگی پروستات یا اختلالات عصبی باشد.

درمان تکرر ادرار

برای درمان تکرر ادرار، نمی‌توان یک روش مشخص برای همه افراد پیشنهاد داد. دلیل آن این است که تکرر ادرار خود یک علامت است، نه یک بیماری؛ به همین دلیل، قدم اول برای درمان، شناسایی علت اصلی این مشکل است. پزشک ابتدا با بررسی علائم دیگر، سوابق پزشکی و در صورت نیاز انجام آزمایش‌های تکمیلی، مشخص می‌کند که چه چیزی باعث افزایش دفعات ادرار شده است.

ممکن است علت آن کاملاً ساده و بی‌خطر باشد، مثل نوشیدن بیش از حد مایعات یا مصرف کافئین یا برعکس، ممکن است نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد، مثل عفونت، سنگ کلیه، دیابت یا اختلال در عملکرد مثانه. تا زمانی که علت مشخص نشود، نمی‌توان درمان دقیق و مؤثری را شروع کرد. به همین دلیل، اگر تکرر ادرار ادامه‌دار باشد یا با علائم دیگری همراه شود، مشورت با پزشک ضروری است.

درمان تکرر ادرار با دستگاه تسلا فورمر

دستگاه تسلا فورمر (TeslaFormer) با استفاده از فناوری تحریک مغناطیسی عملکردی (Functional Magnetic Stimulation یا FMS)، به تقویت عضلات کف لگن کمک می‌کند. این روش غیرتهاجمی و بدون درد، برای درمان انواع بی‌اختیاری ادراری، از جمله بی‌اختیاری استرسی، اضطرابی و ترکیبی، مؤثر است.

در این روش، بیمار به‌صورت کاملاً پوشیده روی صندلی مخصوصی می‌نشیند که دارای اپلیکاتورهای مغناطیسی در قسمت نشیمنگاه و پشتی است. این اپلیکاتورها با تولید پالس‌های مغناطیسی با شدت بالا (تا ۳ تسلا)، باعث انقباضات شدید و غیرارادی در عضلات کف لگن می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده است که این انقباضات مشابه تمرینات عضلانی شدید هستند و به تقویت و سفت‌شدن عضلات کف لگن کمک می‌کنند.

دلیل تکرر ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای یافتن علت تکرر ادرار، پزشک چند مرحله را طی می‌کند تا مشکل اصلی را پیدا کند. این مراحل شامل موارد زیر است:

• مراجعه به پزشک و بررسی علائم: پزشک درباره دفعات ادرار، علائم همراه، سابقه پزشکی و سبک زندگی سؤال می‌کند.
• آزمایش ادرار: برای بررسی وجود عفونت، خون یا قند در ادرار انجام می‌شود.
• آزمایش خون: برای بررسی عملکرد کلیه‌ها، دیابت و دیگر بیماری‌ها استفاده می‌شود.
• سونوگرافی: تصویربرداری از کلیه‌ها، مثانه و پروستات (در مردان) برای بررسی مشکلات ساختاری یا وجود سنگ.
• آزمایش‌های عملکرد مثانه: در برخی موارد، پزشک ممکن است تست‌هایی مانند سیستومتری انجام دهد تا عملکرد مثانه را ارزیابی کند.
• بررسی داروها: بررسی داروهایی که بیمار مصرف می‌کند؛ چون برخی داروها ممکن است باعث تکرر ادرار شوند.

این مراحل به پزشک کمک می‌کند تا علت دقیق تکرر ادرار را پیدا کند و درمان مناسبی را پیشنهاد دهد.

چگونه از تکرر ادرار جلوگیری کنیم؟

برای کاهش یا جلوگیری از تکرر ادرار، می‌توانید چند روش ساده و مؤثر را در زندگی روزمره به کار ببرید:

1. کنترل مصرف مایعات: نوشیدن مقدار کافی آب مهم است، اما از نوشیدن زیاد مایعات مخصوصاً قبل از خواب خودداری کنید.
2. اجتناب از نوشیدنی‌های مدر: مانند قهوه، چای و نوشابه‌های کافئین‌دار که باعث افزایش تولید ادرار می‌شوند.
3. کاهش مصرف الکل و سیگار: این مواد می‌توانند مثانه را تحریک کنند و تکرر ادرار را افزایش دهند.
4. تمرین عضلات کف لگن: انجام تمرینات کگل به تقویت عضلات مثانه کمک می‌کند و کنترل بهتری روی ادرار خواهید داشت.
5. مدیریت وزن: وزن مناسب به کاهش فشار روی مثانه کمک می‌کند.

با رعایت این نکات می‌توانید از بروز تکرر ادرار جلوگیری کنید یا آن را کنترل کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.

تفاوت تکرر ادرار و پر ادراری

تکرر ادرار و پرادراری هر دو باعث افزایش دفعات رفتن به دستشویی می‌شوند، اما از نظر حجم ادرار متفاوت هستند:

• تکرر ادرار: تعداد دفعات ادرار زیاد است، اما حجم ادرار هر بار معمولاً کم یا طبیعی است. یعنی شما زیاد احساس می‌کنید که باید مثانه را تخلیه کنید ولی مقدار ادرار کم است.
• پرادراری: حجم کلی ادرار در طول روز زیاد است، حتی اگر تعداد دفعات ادرار طبیعی یا کمی بیشتر باشد؛ یعنی هر بار که ادرار می‌کنید، مقدار زیادی ادرار دفع می‌شود.

اگر تکرر یا پرادراری همراه با علائم دیگری باشد، باید به پزشک مراجعه کرد تا علت دقیق بررسی و درمان شود.

نتیجه‌گیری

تکرر ادرار می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف در بدن باشد که اهمیت تشخیص دقیق آن را دوچندان می‌کند. دانستن تفاوت‌های تکرر ادرار با پرادراری و شناخت علائم همراه، به شما کمک می‌کند بهتر وضعیت خود را درک کنید و در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنید. درمان موفقیت‌آمیز تکرر ادرار زمانی امکان‌پذیر است که علت اصلی آن شناسایی و درمان شود. با رعایت نکات ساده پیشگیری و توجه به تغییرات بدن، می‌توانید کیفیت زندگی خود را حفظ کنید و از مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید.

همیشه یادتان باشد، سلامت مثانه و کنترل ادرار، بخشی مهم از رفاه و راحتی روزانه شماست. اگر شما هم از تکرر ادرار رنج می‌برید یا سوالی درباره سلامت مثانه دارید، وقت را از دست ندهید! همین امروز با کلینیک فخرایی تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی پزشکان ما بهره‌مند شوید. سلامت شما اولویت ماست؛ برای زندگی بهتر و بدون نگرانی، قدم اول را با ما بردارید.