آفتاب سوختگی زمانی رخ میدهد که پوست شما بیش از حد در معرض نور خورشید قرار بگیرد، که میتواند باعث قرمزی، درد، ورم و حتی تاول شود. در حالی که آفتاب سوختگی معمولاً خفیف است، اما میتواند جدی باشد و در موارد نادر منجر به مشکلات سلامتی شود. خوشبختانه، راههای مختلفی برای درمان آفتاب سوختگی و تسکین علائم آن وجود دارد. در این مقاله از سایت کلینیک فخرایی، به بررسی روشهای مختلف درمان آفتاب سوختگی، از جمله درمانهای خانگی، داروها و روشهای پیشگیری از آفتاب سوختگی در آینده پرداخته میشود.
آفتاب سوختگی چیست؟
آفتاب سوختگی نوعی التهاب پوستی است که در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید یا منابع مصنوعی اشعه ماوراء بنفش (UV) مانند تختهای برنزه ایجاد میشود.
علائم آفتاب سوختگی
علائم آفتاب سوختگی به طور کلی پیچیده نیستند و چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر میشوند و میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- قرمزی پوست: این شایعترین علامت آفتاب سوختگی است و میتواند از صورتی خفیف تا قرمز تیره متغیر باشد.
- درد، سوزش و خارش: پوست ممکن است هنگام لمس گرم و حساس شود.
- تورم: به خصوص در نواحی ظریف مانند صورت و پلکها قابل توجه است.
- تاولهای کوچک: ممکن است تاولهای آبدار کوچکی ایجاد شوند که در نهایت میترکند و پوسته پوسته میشوند.
- پوسته پوسته شدن: پوست پس از چند روز شروع به پوسته پوسته شدن میکند.
در موارد شدید آفتاب سوختگی، ممکن است علائم زیر نیز رخ دهد:
- سردرد
- حالت تهوع
- تب و لرز
- خستگی
- گیجی
- تنگی نفس
انواع آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی را میتوان بر اساس شدت آسیب پوست به دو دسته اصلی طبقهبندی کرد:
آفتاب سوختگی درجه یک
این نوع آفتاب سوختگی خفیف است و فقط لایه بیرونی پوست (اپیدرم) را تحت تأثیر قرار میدهد. علائم آن شامل قرمزی، درد، سوزش و گاهی اوقات تورم خفیف است. معمولاً طی چند روز بدون نیاز به درمان خاصی بهبود مییابد.
آفتاب سوختگی درجه دو
این نوع آفتاب سوختگی شدیدتر است و به لایههای عمیقتر پوست (اپیدرم و درم) نفوذ میکند. علائم آن شامل موارد زیر است:
- قرمزی شدید
- درد و سوزش شدید
- تورم
- تاولهای کوچک پر از مایع
آفتاب سوختگی درجه دو ممکن است چند روز تا دو هفته طول بکشد تا بهبود یابد.
در موارد بسیار نادر، ممکن است آفتاب سوختگی درجه سه رخ دهد. این نوع آفتاب سوختگی بسیار شدید است و به تمام لایههای پوست و حتی بافت زیر پوست آسیب میرساند. علائم آفتاب سوختگی درجه سه شامل موارد زیر است:
- قرمزی شدید و درد
- تاولهای بزرگ و پر از مایع
- تورم شدید
- پوست چرمی یا سفید
- تب و لرز
- گیجی
آفتاب سوختگی درجه سه یک فوریت پزشکی است و باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، آفتاب سوختگی را میتوان به دو دسته کلی دیگر نیز تقسیم کرد:
- آفتاب سوختگی حاد: این نوع آفتاب سوختگی جدید و تازه است.
- آفتاب سوختگی مزمن: این نوع آفتاب سوختگی به دلیل قرار گرفتن مکرر در معرض نور خورشید در طول زمان ایجاد میشود. آفتاب سوختگی مزمن میتواند منجر به مشکلات پوستی مانند پیری زودرس، چین و چروک، لکههای قهوهای و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود.
چگونه از آفتاب سوختگی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از آفتاب سوختگی بسیار مهم است، زیرا میتواند منجر به مشکلات پوستی جدی از جمله سرطان پوست شود. در اینجا چند روش برای پیشگیری از آفتاب سوختگی آورده شده است:
- از کرم ضد آفتاب استفاده کنید: از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
- کرم ضد آفتاب را 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تمام پوستهای در معرض آفتاب بزنید.
- از کلاه لبه پهن و عینک و لباسهای آستیندار استفاده کنید.
- تا حد امکان در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید.
- پوست خود را هیدراته نگه دارید.
10 راه حل برای درمان آفتاب سوختگی در منزل
آفتاب سوختگی میتواند ناخوشایند باشد، اما راههای مختلفی برای تسکین علائم و تسریع روند بهبودی وجود دارد که اولین، سریعترین و آسانترین روش، استفاده از روشهای خانگی و مواد طبیعی برای درمان آفتاب سوختگی است. مانند:
- کمپرس سرد
- آلوئهورا
- نوشیدن آب کافی
- سرکه سفید
- ماست
- خیار
- روغن نارگیل
- ژل آبرسان
- روغن اسطوخودوس
- روغن درخت چای
پوست خود را با کمپرس سرد خنک کنید
استفاده از کمپرس سرد یک راه ساده و مؤثر برای تسکین علائم آفتاب سوختگی است. هنگامی که پوست شما در معرض آفتاب قرار میگیرد، رگهای خونی گشاد میشوند و به جریان خون بیشتری به ناحیه آسیبدیده منجر میشود. این امر میتواند باعث قرمزی، تورم و درد شود. کمپرس سرد به رگهای خونی کمک میکند تا منقبض شوند و جریان خون را به ناحیه آسیبدیده کاهش دهند. این امر میتواند به کاهش تورم و قرمزی و همچنین درد کمک کند. همچنین کمپرس سرد میتواند با افزایش جریان خون به ناحیه آسیبدیده به تسریع روند بهبودی کمک کند. این امر به این دلیل است که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به سلولهای آسیبدیده میرساند که برای ترمیم مورد نیاز است.
آلوئه ورا برای درمان سوختگی
آلوئهورا گیاهی است که به دلیل خواص درمانی متعدد شناخته شده است. ژل موجود در برگهای آلوئهورا اغلب برای درمان آفتاب سوختگی استفاده میشود. آلوئهورا میتواند به تسکین درد و سوزش کمک کند. آلوئهورا حاوی ترکیباتی است که میتواند التهاب را کاهش دهد و به بی حس کردن پوست کمک میکند. این گیاه رشد سلولهای جدید را تحریک میکند و به ترمیم پوست آسیب دیده کمک میکند. ضمنا آلوئهورا پوست را مرطوب نگه میدارد که میتواند به جلوگیری از پوسته پوسته شدن و لایه برداری پوست آفتاب سوخته کمک کند.
بدن خود را هیدراته نگه دارید
هیدراته نگه داشتن بدن هنگام آفتاب سوختگی بسیار مهم است، زیرا آفتاب سوختگی میتواند منجر به کم آبی بدن شود. کم آبی بدن میتواند علائم آفتاب سوختگی مانند درد، سوزش و خارش را بدتر کند. همچنین میتواند منجر به خستگی، سرگیجه و حتی غش شود.
استفاده از سرکه سفید برای آفتاب سوختگی
سرکه سفید یک روش خانگی رایج برای درمان آفتاب سوختگی است. اسید استیک موجود در سرکه به خنثی کردن pH پوست شما کمک میکند که میتواند به تسکین سوزش و خارش ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند. علاوه بر این، سرکه دارای خواص ضد التهابی است که میتواند به کاهش تورم و قرمزی کمک کند. اما فراموش نکنید که سرکه سفید، اسیدی است و اگر آفتاب سوختگی کمی شدیدتر از حالت معمول باشد، پوست را بسیار آسیبپذیر میکند و برای استفاده جهت درمان آفتاب سوختگی خفیف، حتماً باید با آب رقیق شود. در هر صورت اگرچه سرکه سفید برای برخی از افراد در درمان آفتاب سوختگی مفید است اما روشهای کم خطر تر نیز وجود دارد که توصیه بیشتری برای انجام آنها وجود دارد.
درمان آفتاب سوختگی با ماست
ماست به عنوان یک درمان خانگی برای آفتاب سوختگی سابقه طولانی دارد و برخی معتقدند که میتواند به تسکین درد، سوزش و التهاب کمک کند. ماست به طور طبیعی خنک است و میتواند به خنک شدن پوست آفتاب سوخته و کاهش سوزش کمک کند. ماست حاوی اسید لاکتیک است که خاصیت ضد التهابی دارد و میتواند به کاهش قرمزی و تورم کمک کند. همچنین استفاده از ماست برای درمان آفتاب سوختگی جهت مرطوب نگه داشتن پوست و جلوگیری از خشکی و پوسته پوسته شدن آن مفید است.
استفاده از خیار برای درمان آفتاب سوختگی
همه افراد از خنکی و سردی خیار خبر دارند و میدانند تا چه اندازه استفاده از آن برای پوست مفید است. خیار به دلیل خواص خنک کنندگی و تسکین دهندهای که دارد، یک روش خانگی محبوب برای درمان آفتاب سوختگی است. خیار حاوی 96 درصد آب است که میتواند به خنک شدن پوست آفتاب سوخته و کاهش سوزش کمک کند.
روغن نارگیل برای آفتاب سوختگی
ممکن است برخی افراد برای درمان آفتاب سوختگی، به استفاده از روغن نارگیل روی بیاورند. روغن نارگیل، مرطوب کننده خوبی است و به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و خواص ضد التهابی، گزینه خوبی برای کاهش قرمزی و التهاب ناشی از آفتاب سوختگی است.
استفاده از ژل آبرسان
استفاده از ژل آبرسان میتواند به تسکین علائم آفتاب سوختگی خفیف تا متوسط کمک کند. ژلهای آبرسان به هیدراته شدن پوست و مرطوب نگه داشتن آن کمک میکنند که این امر میتواند به کاهش سوزش، خشکی و پوسته پوسته شدن ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند. علاوه بر این، برخی از ژلهای آبرسان حاوی مواد ضد التهاب مانند آلوئهورا یا خیار هستند که خواص آنها برای درمان آفتاب سوختگی قبلا توضیح داده شد.
روغن اسطوخودوس برای سوختگی
روغن اسطوخودوس به دلیل خواص متعددش، از جمله ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد قارچی، در طب سنتی برای درمان بیماریهای مختلف از جمله آفتاب سوختگی به کار میرفته است. برخی تحقیقات علمی نیز نشان دادهاند که روغن اسطوخودوس ممکن است فوایدی برای تسکین علائم آفتاب سوختگی داشته باشد. روغن اسطوخودوس به دلیل خاصیت ضد التهابی خود میتواند به کاهش قرمزی، تورم و درد ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند. همچنین روغن اسطوخودوس ممکن است به تسریع روند بهبودی زخمها و سوختگیها کمک کند. روغن اسطوخودوس میتواند به مرطوب نگه داشتن پوست و هیدراته شدن آن کمک کند که برای پوست آفتاب سوخته که اغلب خشک، پوسته پوسته و تحریک شده است، بسیار مهم است.
روغن درخت چای برای درمان آفتاب سوختگی
روغن درخت چای روغنی اساسی است که از برگهای گیاه Melaleuca alternifolia به دست میآید. این گیاه بومی استرالیا است و قرنها توسط بومیان این کشور برای درمان انواع بیماریها استفاده میشود. روغن درخت چای به دلیل خواص ضد میکروبی، ضد قارچی و ضد التهابی قوی خود شناخته شده است. این خواص باعث میشوند تا روغن درخت چای، انتخاب مناسبی در درمان آفتاب سوختگی در منزل باشد.
چه زمانی برای درمان آفتاب سوختگی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در حالی که اکثر آفتاب سوختگیها را میتوان با درمانهای خانگی در خانه به راحتی درمان کرد، موارد زیر نشان میدهد که چه زمانی باید برای آفتاب سوختگی به پزشک مراجعه کنید:
- تاولهای بزرگ و پر از آب:اگر تاولهای شما بزرگتر از 2 سانتیمتر هستند یا پر از مایع چرک مانند هستند، باید به پزشک مراجعه کنید. اینها ممکن است نشانه عفونت باشند.
- درد شدید: اگر درد آفتاب سوختگی شما شدید است و به داروهای مسکن بدون نسخه پاسخ نمیدهد، باید به پزشک مراجعه کنید.
- تب، لرز یا گیجی:این علائم میتوانند علائم کم آبی شدید یا عفونت باشند و نیاز به مراقبتهای پزشکی فوری دارند.
- افزایش قرمزی، تورم یا درد:اگر قرمزی، تورم یا درد آفتاب سوختگی شما بعد از چند روز بهبود نیافت یا بدتر شد، باید به پزشک مراجعه کنید.
- چشمهای دردناک:اگر چشمان شما بعد از آفتاب سوختگی دردناک، قرمز یا متورم شد، باید به پزشک مراجعه کنید. این ممکن است نشانه التهاب قرنیه باشد، که یک بیماری جدی چشمی است.
- گیجی یا سرگیجه:اگر بعد از آفتاب سوختگی احساس گیجی یا سرگیجه می کنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. این علائم میتوانند علائم کم آبی شدید یا شوک باشند.
نتیجه گیری
در این مقاله از سایت کلینیک فخرایی، به درمان آفتاب سوختگی و روشهای آن پرداخته شد. آفتاب سوختگی اگرچه در اغلب موارد خاد و خطرناک نیست اما وضعیتی آزاردهنده است که ظاهر فرد را هم تحت تاثیر قرارمیدهد. برای درمان افتاب سوختگی بهتر است از روشی استفاده کنید که روی پوست شما جواب داده و از پیروی چندین روش همزمان پرهیز کنید.