فوتوپیگمنتاسیون به تیره شدن پوست در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید اشاره دارد. این یک وضعیت شایع است که می‌تواند افراد با هر رنگ پوستی را تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر در افراد با پوست تیره‌تر شایع است. فوتوپیگمنتاسیون زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های تولید کننده رنگدانه در پوست (ملانوسیت‌ها) برای محافظت از پوست در برابر اشعه مضر ماوراء بنفش (UV) خورشید، ملانین بیشتری تولید می‌کنند. ملانین رنگ قهوه‌ای یا سیاه به پوست می‌دهد و به عنوان یک سپر طبیعی در برابر آسیب خورشید عمل می‌کند. دو نوع اصلی فوتوپیگمنتاسیون وجود دارد:
- هایپرپیگمنتاسیون پس از التهاب (PIH): این نوع فوتوپیگمنتاسیون پس از آسیب یا التهاب پوست، مانند آکنه، اگزما یا بریدگی، رخ می‌دهد. ملانوسیت‌ها در ناحیه آسیب‌دیده بیش از حد فعال می‌شوند و باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست می‌شوند.
- لکه‌های خورشیدی (لکه‌های کبدی، لکه‌های پیری): این نوع فوتوپیگمنتاسیون به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول زمان ایجاد می‌شود. لکه‌های خورشیدی معمولاً صاف، قهوه‌ای یا سیاه و بیضی یا گرد هستند.
عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به فوتوپیگمنتاسیون را افزایش دهند، از جمله:
- رنگ پوست تیره‌تر: افراد با پوست تیره‌تر ملانین بیشتری در پوست خود دارند و به همین دلیل بیشتر در معرض فوتوپیگمنتاسیون هستند.
- سابقه خانوادگی فوتوپیگمنتاسیون: اگر سابقه خانوادگی فوتوپیگمنتاسیون دارید، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید: هرچه بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید، خطر ابتلا به فوتوپیگمنتاسیون بیشتر است.
- برخی از داروها: برخی از داروها، مانند قرص‌های ضد بارداری و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، می‌توانند خطر ابتلا به فوتوپیگمنتاسیون را افزایش دهند.
- بارداری: برخی از زنان در دوران بارداری دچار ملاسما، نوعی فوتوپیگمنتاسیون که باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی صورت می‌شود، می‌شوند.
راه‌هایی برای درمان این مشکل و جلوگیری از بدتر شدن آن وجود دارد. درمان فوتوپیگمنتاسیون بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. برخی از درمان‌های رایج عبارتند از:
- کرم‌های ضد آفتاب: استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF 30 یا بالاتر مهم‌ترین قدم برای جلوگیری از فوتوپیگمنتاسیون و بدتر شدن آن است.
- داروهای موضعی: داروهای موضعی متعددی، مانند کرم‌های روشن کننده، سرم‌ها و ژل‌ها، می‌توانند برای کمک به محو شدن لکه‌های تیره استفاده شوند.
- لایه برداری شیمیایی: لایه برداری شیمیایی می‌تواند لایه بالایی پوست را از بین ببرد و به محو شدن لکه‌های تیره کمک کند.
- درمان‌های لیزری و نوری: درمان‌های لیزری و نوری می‌توانند برای از بین بردن ملانین اضافی و محو شدن لکه‌های تیره استفاده شوند.
