ملانین (melanin)، رنگدانه‌ای طبیعی است که در بسیاری از موجودات زنده، از جمله انسان، یافت می‌شود و نقش مهمی در تعیین رنگ پوست، مو و چشم دارد. این رنگدانه توسط سلول‌های خاصی به نام ملانوسیت تولید می‌شود و به عنوان یک سپر محافظتی در برابر اشعه‌های مضر خورشید عمل می‌کند. ملانینها در لایه پایه اپیدرم پوست و فولیکول‌های مو قرار دارند.
مراحل تولید ملانین به شکل زیر است:
- تیروزین: همه چیز با اسید آمینه‌ای به نام تیروزین شروع می‌شود. تیروزین توسط غذاهایی که می‌خوریم تامین می‌شود و در بدن به ملانین تبدیل می‌شود.
- ملانوسیت‌ها: سلول‌های ملانوسیت، تیروزین را جذب کرده و آن را به ملانین تبدیل می‌کنند. این فرآیند در اندامک‌هایی به نام ملانوزوم صورت می‌گیرد.
- ملانوزوم‌ها: در ملانوزوم‌ها، آنزیم‌های خاصی تیروزین را به ملانین تبدیل می‌کنند. این ملانین سپس در داخل ملانوزوم‌ها ذخیره می‌شود.
- انتقال ملانین: ملانوزوم‌ها حاوی ملانین به سمت سطح سلول‌های پوست و مو حرکت می‌کنند و ملانین را به آن‌ها منتقل می‌کنند.
- رنگدانه: هرچه تعداد ملانوزوم‌ها بیشتر و ملانین آن‌ها تیره‌تر باشد، رنگ پوست، مو یا چشم تیره‌تر خواهد بود.
ملانین با جذب اشعه ماوراء بنفش، از آسیب دیدن DNA سلول‌های پوست جلوگیری می‌کند. میزان و نوع ملانین موجود در بدن افراد مختلف، رنگ پوست، مو و چشم آن‌ها را تعیین می‌کند. افراد با پوست تیره‌تر، ملانین بیشتری در پوست خود دارند و در نتیجه در برابر آفتاب سوختگی مقاوم‌تر هستند. ملانین انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها ائوملانین و فیوملانین هستند. ائوملانین به رنگ قهوه‌ای یا سیاه بوده و در تعیین رنگ پوست و مو نقش اصلی را ایفا می‌کند. فیوملانین به رنگ قرمز یا زرد بوده و در موهای قرمز و پوست‌های روشن‌تر یافت می‌شود. کمبود ملانین می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مانند ویتیلیگو شود که در آن لکه‌های سفید رنگی بر روی پوست ایجاد می‌شود. همچنین، افزایش بیش از حد تولید ملانین می‌تواند منجر به ایجاد لک و کک مک شود. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، نور خورشید، سن و برخی بیماری‌ها می‌توانند بر تولید ملانین در بدن تاثیر بگذارند.
