آمبولی (Embolism) به انسداد ناگهانی یک رگ خونی توسط یک لخته خونی، چربی یا حباب هوا گفته می‌شود. این انسداد می‌تواند جریان خون به اندام یا بافت خاصی را مسدود کند و منجر به آسیب یا مرگ بافت شود. سه نوع اصلی آمبولی وجود دارد:
- آمبولی ریه: این نوع آمبولی زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خونی از جای دیگری در بدن، معمولاً از پاها، جدا شده و به ریه‌ها سفر می‌کند. لخته خونی می‌تواند رگ‌های خونی ریه‌ها را مسدود کند و باعث تنگی نفس، درد قفسه سینه و سرفه خونی شود.
- آمبولی مغزی: این نوع آمبولی زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خونی به مغز سفر می‌کند و جریان خون به بخشی از مغز را مسدود می‌کند. آمبولی مغزی می‌تواند باعث سکته مغزی شود که منجر به ضعف ناگهانی یا بی حسی در صورت، بازو یا پا، مشکل در صحبت کردن، گیجی و از دست دادن تعادل شود.
- آمبولی چربی: این نوع آمبولی زمانی اتفاق می‌افتد که چربی از مغز استخوان‌ها، معمولاً پس از شکستگی استخوان، وارد جریان خون می‌شود. چربی می‌تواند رگ‌های خونی ریه‌ها، مغز یا سایر اندام‌ها را مسدود کند.
عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به آمبولی را افزایش دهند، از جمله:
- سن: خطر ابتلا به آمبولی با افزایش سن بیشتر می‌شود.
- بی‌حرکتی: نشستن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی، به خصوص بعد از عمل جراحی یا آسیب دیدگی، می‌تواند خطر ابتلا به لخته خونی را افزایش دهد.
- چاقی: چاقی خطر ابتلا به لخته خونی را افزایش می‌دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به دیواره‌های رگ‌ها آسیب می‌رساند و خطر ابتلا به لخته خونی را افزایش می‌دهد.
- بارداری: بارداری خطر ابتلا به لخته خونی را افزایش می‌دهد.
- سابقه خانوادگی لخته شدن خون: اگر سابقه خانوادگی لخته شدن خون دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آمبولی هستید.
- برخی از شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند بیماری قلبی، بیماری عروقی و برخی از انواع سرطان، می‌توانند خطر ابتلا به لخته خونی را افزایش دهند.
درمان آمبولی به نوع آمبولی و شدت آن بستگی دارد. درمان‌های رایج عبارتند از:
- داروهای رقیق کننده خون: این داروها برای کمک به جلوگیری از لخته شدن بیشتر خون و حل شدن لخته‌های موجود تجویز می‌شوند.
- ترومبولیز: در این روش، داروهایی به صورت وریدی تجویز می‌شوند تا لخته خونی را حل کنند.
- جراحی: در برخی موارد، ممکن است برای برداشتن لخته خونی نیاز به جراحی باشد.
